Theo Bộ Y tế, việc triển khai kê đơn thuốc điện tử không chỉ là cải tiến về mặt công nghệ mà còn nhằm nâng cao chất lượng khám chữa bệnh, đảm bảo tính minh bạch trong kê đơn và cấp phát thuốc, đặc biệt trong bối cảnh ngành y đang đẩy mạnh quản lý qua dữ liệu số.
Trên thực tế, nhiều năm qua, tình trạng kê đơn thuốc không hợp lý, trùng thuốc, kê quá liều hay không theo phác đồ điều trị vẫn còn phổ biến. Thêm vào đó, việc người dân phải cầm đơn thuốc giấy – dễ thất lạc, khó tra cứu, không thể chia sẻ nhanh giữa các bác sĩ – khiến quá trình điều trị thiếu tính liên tục. Với đơn thuốc điện tử, những vấn đề này sẽ được cải thiện đáng kể.
Kê đơn điện tử là hình thức bác sĩ sử dụng phần mềm đạt chuẩn của Bộ Y tế để lập đơn thuốc cho bệnh nhân. Mỗi đơn thuốc sẽ được mã hóa, kèm theo thông tin chi tiết như: mã bác sĩ, mã cơ sở y tế, mã loại thuốc, liều lượng, thời điểm kê, hướng dẫn sử dụng… Sau khi hoàn tất, toàn bộ đơn thuốc sẽ được liên thông về hệ thống dữ liệu tập trung của Bộ Y tế.
Thông qua hệ thống này, các cơ quan chức năng có thể giám sát chặt chẽ quá trình kê đơn và cấp phát thuốc, từ đó hạn chế tình trạng lạm dụng thuốc, gian lận bảo hiểm, kê sai thuốc, hoặc làm giả đơn thuốc để trục lợi.
Dù quy định đã được đưa ra từ nhiều năm trước, nhưng đến nay, việc triển khai kê đơn điện tử còn rất hạn chế. Trong hơn 60.000 cơ sở khám chữa bệnh trên cả nước, chỉ có khoảng 12.000 cơ sở đã liên thông dữ liệu đơn thuốc thường xuyên – tức chỉ khoảng 20%.
Nhiều bệnh viện lớn vẫn chưa áp dụng đầy đủ. Một số nơi chỉ kê đơn điện tử cho thuốc thuộc danh mục bảo hiểm y tế, còn với các đơn “theo yêu cầu” – bệnh nhân tự trả tiền – vẫn sử dụng đơn giấy hoặc phần mềm nội bộ không kết nối với hệ thống của Bộ.
Bên cạnh yếu tố kỹ thuật, trở ngại lớn nhất là sự thiếu quyết tâm và thiếu động lực từ chính các cơ sở y tế. Việc kê đơn điện tử đòi hỏi phải công khai, minh bạch toàn bộ quy trình khám và cấp phát thuốc, khiến một số nơi e ngại bị kiểm soát hoặc bị phát hiện các sai phạm trước đây. Ngoài ra, hiện chưa có chế tài xử phạt rõ ràng đối với các đơn vị không thực hiện đúng lộ trình, khiến quá trình triển khai bị chậm trễ.
Việc áp dụng kê đơn thuốc điện tử sẽ mang lại nhiều lợi ích:
Đối với người bệnh: dễ dàng tra cứu lại lịch sử đơn thuốc, tránh việc sử dụng trùng lặp hoặc sai liều; có thể chia sẻ nhanh đơn thuốc cho bác sĩ mới khi khám lại hoặc chuyển viện; không lo mất đơn giấy.
Đối với bác sĩ: giúp chuẩn hóa quy trình kê đơn, tăng độ chính xác, dễ dàng kiểm soát lịch sử điều trị của bệnh nhân.
Đối với cơ quan quản lý: hỗ trợ giám sát hoạt động kê đơn và bán thuốc toàn quốc, phát hiện nhanh các dấu hiệu bất thường, từ đó kiểm soát chất lượng điều trị tốt hơn.
Đối với nhà thuốc: tránh nhầm lẫn, dễ xác thực đơn thật - giả, giảm áp lực kiểm tra thủ công.
Theo Bộ Y tế, đây là lần thứ ba thời hạn thực hiện kê đơn thuốc điện tử được điều chỉnh. Tuy nhiên, mốc 1/10/2025 đối với bệnh viện và 1/1/2026 đối với các cơ sở còn lại được xem là thời hạn cuối cùng, sau đó sẽ có thanh tra và xử lý nghiêm các đơn vị không tuân thủ.
Hệ thống đơn thuốc điện tử quốc gia hiện đã sẵn sàng tiếp nhận dữ liệu với khả năng lưu trữ hơn 600 triệu đơn thuốc/năm. Với hạ tầng công nghệ ngày càng hoàn thiện, việc chuyển đổi từ đơn giấy sang đơn số là xu hướng tất yếu.
Việc bắt buộc kê đơn thuốc điện tử không chỉ là yêu cầu kỹ thuật mà còn là một phần trong chiến lược xây dựng hệ thống y tế thông minh, hiện đại và minh bạch. Các cơ sở y tế cần sớm hoàn thiện hạ tầng, phần mềm và đào tạo nhân lực để kịp thời thực hiện, tránh bị xử phạt hoặc đình chỉ hoạt động. Đối với người dân, đây cũng là bước tiến giúp quá trình khám chữa bệnh trở nên an toàn, tiện lợi và hiệu quả hơn trong tương lai.
Bệnh viện hạng 3 trở lên phải kê đơn thuốc điện tử trước 31/12/2022
